Đề Cờn với người dân Nghệ An từ lâu đã trở thành một địa điểm hành hương cúng bái linh thiên. Đền Cờn thuộc làng phương Cầu, xã Quỳnh Hương, huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An.
Được lập vào cuối thế kỷ XIII, bằng gạch, ngói ở thời Trần, dần được trùng tu quy mô lớn ở thời Lê và được tu sửa lại vào thời Nguyễn. Theo một số sử sách ghi lại thì trong đền có thờ 4 vị: Thánh Nương, Đế Bình, Trương Thế Kiệt và Lục Tá Phù với quy mô về chiều dài trên 17m, rộng gần 10m và ba gian với hai hồi.
Đền đã hội tụ được các nét văn hoá đương thời từ các loại vật liệu, kỹ thuật xây dựng, đường nét chạm khắc,..vv.. Đền hiện lưu giữ trên 140 cổ vật, trong số đó có 28 pho tượng đá, tượng gỗ đều có niên đại từ thời nhà Lê.
Khi dạo chơi quanh đền, du khách sẽ cảm thấy tâm hồn nhẹ nhõm. Cảnh quan ngôi đền này có sự đặc biệt là gần biển, gần sông, sát núi và liền đường, cách thành phố Vinh 75km về phía Bắc. Đền Cờn ngày nay đã trở thành địa điểm du lịch tâm linh thu hút du khách. Đền lúc nào cũng tấp nập khách hành hương, xe giăng kín cổng, hương khói nghi ngút. “ai thành tâm có việc cầu khấn thành tâm hãy đến đền Cờn sẽ được hiển linh”
Đền Cờn được chia thành hai khu vực bên trong và ngoài, hợp thành một thể thống nhất. Một nằm trong đất liền và 1 nằm bên ngoài biển. Đền nằm trong Gò Diệc hướng về phía dòng sông Mai Giang thơ mộng, sau đền có hai đồi nhỏ nhô lên như cánh phượng, có vị trí phong thuỷ hiếm có “đầu tựa sơn, chân đạp thuỷ” thờ tứ thánh nương Nam Hải.
Khi du lịch Nghệ An, ghé thăm đền, du khách sẽ thấy những điều kỳ bí, đền Cờn ngoài cách đền trong 1km, đi sâu vào trong làng, án ngự trên dãy núi Thằn Lằn, mé cửa biển Lạch Cờn. Tại đây bạn sẽ được nghe kể một câu chuyện thần thoại liên quan đến đền.
Trước đây có một người đàn ông tên là M vì tính ngông cuồng nên không bao giờ tin về chuyện linh thiêng của đền. Có một hôm ông vào đền và đã vuốt mặt các vị thần linh với thái độ diễu cợt. Khi bước ra khỏi đền, ông M cảm thấy mệt mỏi, yếu ớt. Những ngày sau ông bỏ ăn uống, ngẩn ngơ, như người mất hồn. Sau đó ông đã đến xin các vị thần linh tại đền một cách thành khẩn và được các vị thánh tha cho.
Ngày nay, cứ vào ngày 19 đến 21 tháng giêng âm lịch hàng năm người dân địa phương lại tổ chức lễ hội đền Cờn với sự thu hút đông đảo người dân và du khách. Sự độc đáo của lễ hội là tục “chạy ói” mang tính chất nghề nghiệp của nhiều trò chơi dân gian, văn nghệ, thể thao nhằm lưu giữ giá trị văn hoá đặc trưng của vùng sông nước Quỳnh Lưu. Có điều kiện du lịch Nghệ An du khách hãy đếm thăm gia lễ hội này nhé.
