Dân tộc M Nông có khoảng trên 67.000 người, gồm nhóm cư trú ở các địa phương xa rời nhau nên được chia thành 8 chi phái có âm tiếng khác nhau là Preh, Gar, Nong, Prâng, Kuyên, Chil, Buôn Đôn, Lak.
Người M Nông cư trú tập trung ở phía Tây và Nam tỉnh Đắk Lắk, Đắk Nông và một phần tỉnh Lâm Đồng, Bình Phước.
Tiếng nói của người M Nông thuộc nhóm ngôn ngữ Môn – Khmer.
Dân tộc M nông chuyên làm rẫy nhưng biết làm ruộng nước (chi phái M Nông Lak) nhờ ở vùng ven hồ, đầm, sông. Những thú nuôi thông thường của các gia đình là trâu, chó, mèo, dê, heo, gà và một số nhà nuôi luôn cả voi (người M Nông Buôn Đôn).
Nghề thủ công của người M Nông là dệt vải sợi bông do phụ nữ đảm nhiệm và đan lát các dụng cụ như: gùi, giỏ, mũng… do đàn ông làm.
Người M Nông ở nhà sàn lẫn nhà trệt. Ngôi nhà trệt của người M Nông khá đặc biệt: chân mái thường buôn xuống gần đất. Cửa ra vào có cấu trúc vòm như tổ tò vò.
Mỗi làng thường có vài chục nócc nhà, ông trưởng làng đóng vai trò quan trọng trong cộng đồng. Mỗi người sống theo kinh nghiệm và tập tục truyền lại từ nhiều đời. Nam nữ, già trẻ đều thích rượu cần và hút thuốc lá cuốn. Họ hút thuốc lá liền miệng để chống rét lạnh của rừng núi và chống cả muỗi mòng.
Đàn ông M Nông thường đóng khố ở trần. Đàn bà mạc váy quấn buông dài tới trên mắt cá chân. Thanh niên nam, nữ thường mặc áo chui đầu. Khố, váy, áo màu chàm thẫm trang trí hoa văn đỏ đẹp mắt.
Dân tộc M Nông theo chế độ mẫu hệ, con cái mang họ mẹ, trong gia đình người vợ giữ vị trí chính, nhưng người chồng không bị phân biệt đối xử. Họ sống tôn trọng nhau. Cha mẹ về già thường ở với con gái Út.
Theo tập tục cũ, đến tuổi trưởng thành, người M Nông phải cà răng mới được yêu đương lấy vợ, lấy chồng. Nhưng nay, lệ cũ này được các thế hệ mới lần lượt bỏ từ hơn 4 thập niên qua. Phong tục cưới xin gồm 3 bước chính là: dạm hỏi, lễ đính hôn, lễ cưới. Chàng rễ thường về nhà vợ để ở, cũng có nơi đôi vợ chồng trẻ ở phía nào là tuỳ thoả thuận giữa hai gia đình.
Người M Nông thích con gái nhất. Sinh con sau một năm mới đặt tên chính thức. Trong lễ tang, đồng bào có tập quán ca hát, gõ chiêng trống bên áo quan suốt ngày đêm. Sau khi hạ huyệt, người M Nông dùng gậy, que, và cây trải kín miệng hố rồi mới lấp đất lên trên. Qua 7 ngày hoặc một tháng thì gia chủ làm lễ đoạn tang.
Người M Nông tin có rất nhiều thần linh liên quan đến cuộc sống của mình, trong đó thần lúa giữ vị trí đặc biệt. Hàng năm cùng với việc canh tác, người M Nông thực hiện những nghi thức nhằm giữ gìn thần Lúa, cầu mong mùa màng bội thu.
Đăng bởi: du lịch việt
