Tháp Nhạn nằm giữa lòng thành phố Tuy Hoà, tỉnh Phú Yên là công trình di tích quốc gia đặt biệt và là điểm nhấn về kiến trúc, nghệ thuật, tín ngưỡng của đế chế Chăm Pa. Hiện Tháp Nhạn đang thu hút nhiều du khách đến thăm quan tìm hiểu về di tích độc đáo này.
Tháp Nhạn được biết đến là một di tích lịch sử văn hoá được xây dựng vào cuối thế kỷ XI và đầu thế kỷ XII trên một khu đất tương đối bằng phẳng gần đỉnh núi Nhạn, bên bờ bắc sông Đà Rằng, về phía đông thành phố Tuy Hoà, tỉnh Phú Yên.
Tháp Nhạn cao gần 20m, mỗi cạnh chân tháp dài 11m, là tháp tầng hình vuông và càng lên cao càng thu nhỏ dần. Trên mặt tường tháp không có hoa văn trang trí. Ở vòm cửa giữa hình cung nhọn có hình đầu quái vật trên đỉnh. Vốn là một chóp tháp được kết hợp một cách tế nhị giữa hai hình tượng chóp nón với hình tượng Linga là một vật mà người Chăm thường thờ ở các tháp, nên chóp tháp được tạc theo hình tượng Linga, song chưa có hình dạng hoàn chỉnh như những Linga ở Pô Nagar,.vv..
Trong những năm xâm lượt Việt Nam, thực dân Pháp đã nã pháo vào đỉnh tháp làm cho 3 góc của tháp bị đổ về phía cửa tháp ở hướng đông. Cuối năm 1960, tỉnh Phú Yên đã cho tu bổ tháp bằng việc dùng xi măng xây kín chân tháp. Đến nay, tháp Nhạn không có bộ thờ và các tượng thờ. Phía sau tháp còn có một phiến đá lớn cao 1,3m, mỗi cạnh rộng 0,9m, phía dưới chân có chạm hình cánh sen.
Dưới chân hòn núi Nhạn về phía tây nam, ven bờ sông, có một tảng đá bằng phẳng có khắ chữ cổ là dạng chữ Phạn. Tảng đá đó cao 5m và cũng rộng khoảng 5m.
Một khi du lịch Tuy hoà, Phú Yên, du khách sẽ được kháp phá tháp Nhạn đầy huyền bí này như những vật liệu để xây dựng tháp là bằng gạch nung xếp tầng khít nhau thành một khối vững chắc. Theo như ghi nhận của giới chuyên gia thì loại gạch xây tháp Nhạn nhẹ gấp 1,3 lần gạch thông thường nhưng có độ bền, nén, chịu va đập tốt hơn gạch thường.
Để gắn kết những viên gạch lại với nhau, người Chăm đã tìm ra nguyên liệu từ tự nhiên. Ngày xưa chưa có xi măng, ngươi Chăm đã dùng chất kết dính từ cây dầu rái trong xây dựng. Tuy vậy kỹ thuật pha trộn để có được loại keo bền vững nâng đỡ hàng chục tấn gạch này thì giới nghiêm cứu vẫn chưa tìm ra.
Dưới bàn tay tài hoa của người thợ xây dựng xưa. Các viên gạch được sử dụng kỹ thuật mài chập, họ mài các viên gạch sao cho khi tiếp xúc bề mặt không hề có một khe hở thật tài tình.
Tháp Nhạn là cửa người Chăm là tiêu biểu cho nghệ thuật kiến trúc cổ được lưu lại để du khách du lịch Phú Yên được chiêm ngưỡng những nét đặc sắc của một dân tộc vốn có nền văn hoá lâu đời.
Với du khách đến với Phú Yên trong dịp lễ tết, nhiều hoạt động vui chơi giải trí được tổ chức tại núi tháp Nhạn, nhất là dịp rằm tháng giêng Âm lịch. Khi đó diễn ra đêm thơ Nguyên Tiêu thu hút đông đảo giới văn sỹ nổi tiếng đến giao lưu nghệ thuật.
Với những kiến trúc độc đáo của tháp Nhạn, khi du lịch Phú Yên bạn đừng bỏ lỡ thăm quan công trình này nhé.
