Nghề dệt chiếu đã có từ lâu ở Trung Quốc. Năm 908 – 1009 vào thời Tiền Lê của đất nước ta. Quan Phạm Đôn Lễ quê ở làng Hải Triều đi sứ sang Trung Quốc đã học được nghề dệt chiếu ở Ngọc Hồ, tỉnh Quảng Tây và khi về liền truyền nghề lại cho dân.
Đến nay nghề dệt chiếu đã có mặt ở nhiều nơi trên đất nước hình chữ S. Tại huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định từ sáng sớm giữ cánh đồng bao la của làng chiếu cói xã Hoài Châu Bắc đã tấp nập nập làm việc tạo nên bức tranh quê đẹp thơ mộng.
Làng nghề dệt chiếu cói ở Hoài Nhơn. Là một trong những làng nghề truyền thống có mặt từ khá lâu, ở xa Tam Quan Bắc và xã Công Thạnh, huyện Hoài Nhơn. Tại đây có nhiều loại chiếu chất lượng cao, ngành nghề dệt chiếu ở đây phát triển về quy mô số lượng lẫn chất lượng gồm có: chiếu khổ rộng, khổ hẹp, chiếu trơn và chiếu hoa. Nguyên liệu chính làm nên những chiếc chiếu đẹp này là cói, một cây thân dai, dài từ 1,3 – 1,5m.
Chiếu được dùng để trải giường, về mùa hè nằm mát, về mùa đông nằm cũng ấm, sạch, khi giặt thì mau khô và vệ sinh. Chiếu trơn làm khá dễ, bởi làm từ cói trắng không nhộm màu. Dệt chiếu hoa công phu hơn phải chọn sợi cói về rồi nhộm phẩm, cho thành các màu sắc như đỏ, vàng, xanh, lục…
Người thợ chiếu để làm được chiếu hoa trước hết phải nhúng sợi cói vào phẩm màu, từng nạm một rồi đem phơi. Công đoạn đem phơi cói cũng khá kỳ công, phơi trực tiếp dưới nắng làm cho thân cói se lại. Khi phơi phải trông chừng, khi sợi cói phơi khô tầm 70%, tránh sợi bị giòn, gãy cần phơi dưới một lớp bổi khô. Cần theo dõi thời tiết, tránh phơi lúc trời mù mây dễ mưa, sợi cói bị dính nước sẽ dễ gãy, giảm giá trị đi.
Làng chiếu cói tại xã Hoài Châu Bắc, huyện Hoài Nhơn hiện có 800 hộ dân, và 3.200 lao động gắn bó với nghề truyền thống. Sản phẩm chiếu cói nơi đây được nhiều người dân trong và ngoài nước ưa chuộng. Nhiều khách hàng nước ngoài đến từ Đông Nam Á, Châu Âu, Châu Mỹ,.. khi du lịch Bình Định đã ghé Hoài Nhơn đặt hàng loại chiếu cói mang về nước.
Làng nghề dệt chiếu Cói Hoài Châu Bắc được cơ quan chức năng quan tâm, được sở văn hoá thể thao du lịch Bình Định xếp vào hàng văn hoá phi vật thể và tạo điều kiện cho ngành nghề phát triển hơn.
Chiếu cói không chỉ đơn thuần là một vật dụng gia đình mà nó còn thể hiện nét văn hoá đặc trưng của người Việt Nam. Mặc dù quá trình đô thị hoá diễn ra mạnh mẽ nhưng làng nghề truyền thống Hoài Nhơn vẫn được duy trì với tinh thần nhiệt huyết cao. Nếu có điều kiện đến thành phố biển Quy Nhơn xinh đẹp, bạn có thể ghé thăm quan làng nghề dệt chiếu Hoài Nhơn nhé.
