Đền Bà Chúa Kho là một ngôi đền nhỏ toạ lạc tại Núi kho, khu cổ Mễ, phường Vũ Ninh, tp Bắc Ninh. Hiếm có một ngôi đền nhỏ nào nhưng lại thu hút nhiều khách thăm quan, vãn cảnh, cúng bái như đền Bà Chúa Kho.
Du khách đến đền nhiều nhất là giới doanh nghiệp, buôn bán. Đền tấp nập khách hành hương nhiều nhất là đầu năm và cuối năm. Người dân có quan niệm là “đầu năm đi vay – cuối năm trả”. Người ta tin rằng việc đi lễ, hành hương đền Bà Chúa Kho sẽ giúp cho công việc trở nên thuận lợi, xuông sẻ.
Hướng Dẫn Đi Đến Đền Bà Chúa Kho.
Theo quốc lộ 1A, du khách từ thủ đô Hà Nội đi ngang qua ga Thị Cầu, rẽ trái thêm chừng 500m thì tới Cổ Mễ thuộc phường Vũ Ninh, tp Bắc Ninh, nơi đây có đền Bà Chúa Kho.
Hướng đi 1: Ngôi đền nằm lưng chừng trên ngọn núi Kho, cách trung tâm tp bắc Ninh 4km về phía Đông Bắc. Du khách từ trung tâm tp Bắc Ninh theo tỉnh lộ 295B một đoạn rồi rẽ trái đi đường cổ Mễ là đến nơi.
Hướng Đi 2: Từ ngã Tư Sở đi đến ngã 4 Khuất Duy Tiến – Nguyễn Trãi rẽ trái hướng cầu Thanh Trì, đi quốc lộ 1B. Tỉnh từ trạm thu phí 1B đi 25km đến tp bắc Ninh. Đến cây cầu có biển chỉ dẫn đi Cầu Hồ thì rẽ vào, sau đó rẽ trái đi lên cầu vượt rồi đi tiếp 1,5km đến ngã tư Cổng Ô rẽ phải đi lại hướng Lạng Sơn (QL1A). Tiếp tục đi 3,5km là đến lối rẽ vào đền Bà Chúa Kho, ngôi đền lúc này nằm ở bên trái của các bạn.
Truyền Thuyết Bà Chúa Kho.
Theo lời truyền, Bà Chúa Kho là một phụ nữ người Việt có thật xuất thân từ một gia đình nghèo khó tại làng Quả Cảm gần đó. Bà đã khéo léo tổ chức sản xuất và tích trữ lương thực, trông nom quán xuyến kho tàng quốc gia trong thời chiến và sau chiến thắng ở sông Như nguyệt vào năm 1076.
Bà được miêu tả là một người con gái xinh đẹp. Sau đó nhờ duyên số, bạn lấy được vua Lý và được nhà vua phong là Linh Từ Quốc Chế. Vì thấy ruộng lúa bỏ hoang, bà đã xin vua cho về làng chiêu dân lập ấp, khai khẩn ruộng hoang và mở rộng khai hoang vào tận Nghệ An lúc bấy giờ.
Trong thời gian này Bà có công giúp triều đình trông coi kho lương thực tại Núi Kho (Bắc Ninh). Vào ngày 12 tháng giêng năm 1077, bà bị giặc giết trong lúc phát lương cứu dân thoát nạn đói. Nhà vua vô cùng thương tiếc hạ chiếu sắc phong bà là Phúc Thần. Để tỏ lòng kính trọng và ghi nhớ công lao của bà ngừoi dân đã lập đền thờ tại kho lương thực cũ của triều đình tại núi kho và gọi bà với tấm lòng kính trọng là Bà Chúa Kho.
Đền thờ bà ngày nay được xây dựng mang phong cách kiến trúc thời Nguyễn.
Thường vào cuối năm cũ và đầu năm mới, đền có lễ lớn, ngày lễ chính vào mồng 10 tháng giêng âm lịch, rất đông du khách thập phương đến cúng viếng.
Kiến Trúc Đền Bà Chúa Kho.
Khi thăm quan đền du khách sẽ thấy kiến trúc chạm trổ tinh xảo, với các hình thù đặc sắc thời Lý: phượng vũ, mây, cá chép hoá rồng, hổ phù… Bên cạnh toà đại đình là 2 di tích kiến trúc cổ cuối thế kỷ 19 vẫn được lưu giữ đến ngày nay là 2 toà nhà tả mạc và hữu mạc. Xây dựng theo phong cách đầu hồi bít đốc, mái toà nhà được đỡ bởi cột trụ tinh xảo.
Khi vãn cảnh đền, đốt vàng mã bạn có thể lại phía sau nhà tả mạc. Công trình có nét kiến trúc tâm linh thể hiện nổi bật nhất là 2 con nghê quay đầu vào nhau trên đỉnh trụ.
Bên cạnh đó xung quanh đình có 4 con nghê đá, một số tấm bia đá và trụ đá để kê cột đình. Khi quan sát kỹ bạn sẽ thấy những tấm bia đá này đặt úp và không có chữ. Sân đình được xây trên nền gạch cao 30cm, gạch vuông màu đỏ. Xung quanh hồ và đình được trồng nhiều cây xanh, giữ hồ là hòn non bộ tạo nên cảnh vật phong thuỷ hữu tình của ngôi đền. Tại ngôi đền Bà Chúa Kho còn có những vết tích cổ như bãi ngữa, khu sọt cỏ, theo tương trường nơi đây ngày xưa Bà Chúa Kho hay cho ngựa ăn.
Là một ngôi đền có kiến trúc độc đáo và ý nghĩa tâm linh vô cùng to lớn, có dịp du lịch Bắc Ninh bạn hãy đến hành hương vãn cảnh và tìm hiểu thêm về văn hoá đặc sắc thời Lý.
