Tết Thanh Minh là một ngày lễ đặc sắc của người dân tộc Tày tại Cao Bằng. Cứ đầu tháng 3 âm lịch, người dân tộc Tày lại chuẩn bị sắm sửa mâm cỗ, vàng hương… tổ chức lễ Thanh minh để tưởng nhớ đến những người thân yêu đã ra đi.
Trong buổi lễ tết Thanh Minh, người dân tộc Tày, Nùng tại Cao Bằng không ăn bánh trôi, bánh chay như ngừoi dân tộc Kinh, mà ăn món đặc sản địa phương là món xôi “đăm đeng”, theo tiếng Tày có nghĩa là xôi đỏ đen. Là một món ăn có nhiều màu sắc như đỏ, xanh, tím, trắng, vàng…
Món xôi này được nhộm bằng lá cẩm, lá cây sau sau, nghệ, gấc… nên có màu sắc đẹp mắt, ăn ngon lành. Ngoài ra tết Thanh Minh còn nhiều món ăn khác như thịt gà, măng kẹp thịt, đậu phồng nhồi thịt, cá rán…
Tại tp Cao Bằng và nhiều tỉnh vùng núi Tây Bắc khác, người dân không nhất thiết đi tảo mộ vào ngày mùng 3/3, mà có thể chọn một ngày khác đẹp trời đầu tháng 3. Còn ở huyện người dân vẫn hay chọn ngày mồng 3/3 để tảo mộ. Trong ngày này tất cả mọi người đều đổ ra đường để đi tảo mộ, thắp nhang cho người thân đã khuất.
Chị Hoàng Thị An, ở xã Lý Quốc, huyện Hạ Lang, dù đi lấy chồng cách quê 1000km, nhưng năm nào cũng đưa chồng, con rời quê để tảo mộ. Chị chia sẻ: “cả năm mới có dịp Thanh Minh là dịp để ông bà, cha mẹ và những người đã mất có thể gặp lại con cháu. Lúc này con cháu sẽ được người đã khuẩn phù hộ. Chính vì thế dù ở xa đến đâu tôi vẫn cố về để thắp nhang cúng bái, tỏ lòng hiếu kính.”
Ngày lễ Tết Thanh Minh là một nét văn hoá đặc sắc của địa phương, của người dân tộc Tày, Nùng tỉnh Cao Bằng. Bắt đầu người dân tộc tại Cao Bằng tổ chức, về sau nhiều người miền xuôi, người Kinh khi lên Cao Bằng sinh sống, cảm nhận được vẻ đẹp văn hoá và tục lệ của dân tộc Tày, Nùng nên cũng tổ chức lễ Tết Thanh Minh và đi tảo mộ giống người dân tộc Cao Bằng. Trong những ngày này, người dân thường đi tảo mộ, thắp nhang sớm, xin phép thần thổ địa rồi phát cỏ, vệ sinh khu mộ, rồi kính cẩn cúng bái, rót rượu mời người thân đã khuất về dùng cỗ.
Tết Thanh Minh hiện là một nét văn hoá đặc sắc khởi nguồn tại Cao Bằng, khi có dịp du lịch Cao Bằng, bạn có thể thấy được sự độc đáo của ngày lễ này.
