Khi du lịch Hồ Chí Minh, nhắc đến thăm quan các cơ sở, di tích văn hoá, du khách sẽ nghĩ ngay đến Chùa Vĩnh Nghiêm, một công trình kiến trúc toạ lạc giữa lòng tp Hồ Chí Minh trong một khuôn viên rộng. Với sự linh thiêng, cùng kiến trúc độc đáo, chùa đã thu hút hàng ngàn du khách đến thăm quan.
Cách trung tâm thành phố khoảng 2 km về phía tây bắc, chùa Vĩnh Nghiêm là một trung tâm hành hương quan trọng của Phật tử trong thành phố và cũng là một trong những ngôi chùa nổi tiếng nhất ở Thành phố Hồ Chí Minh. Chùa bắt đầu xây dựng vào năm 1964 dưới sự kiểm soát của hoà thượng Thích Tam Giac và hoà thượng Thích Thanh Kiếm.
Kiến trúc tổng thể của nó được thiết kế bởi kiến trúc sư Nguyễn Bá Lang với sự cộng tác của kiến trúc sư Lê Tấn Chuyên và Cổ Văn Hậu. Chùa sở hữu phong cách kiến trúc cổ ở miền Bắc nhưng kỹ thuật và vật liệu xây dựng hiện đại. Đó là một công trình tiêu biểu cho kiến trúc Phật giáo Việt Nam trong thế kỷ 20 và cũng là một trong những điểm thu hút khách du lịch hấp dẫn nhất tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Chùa nằm tại địa chỉ số 339 Nam Kỳ Khởi Nghĩa, phường 7, quận 3, trong khuôn viên rộng khoảng 6.000 m2. Kiến trúc hoàn chỉnh tổng thể bao gồm cổng ba lối vào, sân trong, khu vực trung tâm và bảo tháp. Cổng ba của chùa nằm trên đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa. Đó là công trình kiến trúc khá đồ sộ nặng khoảng 120 tấn.
Chùa vẫn giữ kiến trúc truyền thống với mái ngói cong màu đỏ. Kết quả của việc thực hiện dự án mở rộng đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa vào năm 2005, cánh cổng đã được chuyển vào vị trí hiện tại. Cổng ba lối độc đáo hài hòa với kiến trúc của chùa đã đưa chùa Vĩnh Nghiêm trở thành một địa điểm du lịch không thể thiếu trong hành trình khám phá du lịch thành phố Hồ Chí Minh.
Đặt chân sâu vào khuôn viên của chùa, khách du lịch sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng tháp Avalokitesvara. Tòa tháp 7 tầng nằm bên phải chùa với chiều cao gần 40m. Khách du lịch có thể dễ dàng chiêm ngưỡng tòa tháp từ xa.
Tòa tháp có dạng hình vuông với mỗi cạnh đáy dài 6m. Đỉnh tháp gồm 9 hình tròn và hình khối tròn. Đây là tòa tháp đồ sộ nhất ở chùa thành phố Hồ Chí Minh nói riêng và chùa ở Việt Nam nói chung. Ngoài ra còn có một tháp Sarira ở bên phải của chùa.
Tòa tháp 4 tầng cao 25 mét được xây dựng vào năm 1982 và hoàn thành vào năm 1984. Tòa tháp được xây dựng theo phong cách kiến trúc khá độc đáo. Có một cầu thang dẫn lên từ sân trong. Đây là nơi cất giữ các thùng đựng tro cốt của các xác chết mà thân nhân của họ cầm ở chùa. Khám phá những nét độc đáo của các tòa tháp và tổng thể kiến trúc của chùa sẽ là một trong những điều ấn tượng nhất để làm tại thành phố Hồ Chí Minh.
Một trong những tòa tháp quảng bá chùa Vĩnh Nghiêm trở thành một trong những điểm thu hút độc đáo của thành phố Hồ Chí Minh là tháp đá Vinh Nghiêm. Tòa tháp được khánh thành vào tháng 11 năm 2003. Tòa tháp cao 14 mét là nơi thờ cúng Hòa thượng Thích Thanh Kiếm, một trong hai nhà sư sáng lập chùa.
Tòa tháp nằm ở vị trí tương đối hài hòa trong tổng thể kiến trúc đồ sộ của chùa Vinh Nghiêm, nằm cạnh gác chuông bên trái và đối xứng với tháp Avalokitesvara bên phải. Đây được coi là tháp đá đầu tiên ở miền Nam và cũng là tháp đá lớn nhất và cao nhất ở Việt Nam. Tòa tháp được xây dựng hoàn toàn bằng đá. Tòa tháp 7 tầng nằm giữa lan can đá vuông dài 9,5 m ở mỗi bên.
Tháp Vĩnh Nghiêm giữ một cặp rồng lớn, 27 đôi rồng nhỏ và đôi cánh phượng cuộn tròn uy nghi. Cũng không thể đếm số lượng hoa sen, sóng, lá, dơi, khớp nối, … trên 6 tầng khác của tòa tháp.
Khu vực trung tâm bao gồm tầng trệt và tầng một. Tầng trệt được chia thành nhà thờ tổ tiên, giảng đường, văn phòng, thư viện, lớp học, phòng sư, v.v … Có 3 cầu thang rộng dẫn lên tầng trên từ sân trong bao gồm tượng Phật và sân thượng.
Sân thượng rộng khoảng 10 mét với một tháp chuông ở bên phải. Các góc của mái ngói được uốn cong theo kiến trúc của chùa ở phía Bắc. Khu bảo tồn là một tòa nhà tráng lệ dài 35 m, rộng 22 m và cao 15 m. Tất cả các trụ, bè và mái ngói được đúc bằng bê tông cốt thép. Đây là nơi thờ Phật Thích Ca Mâu Ni ở giữa, quán thế âm Bồ tát ở bên trái và Bồ tát Samantabhadra ở bên phải.
Các tác phẩm nghệ thuật chạm khắc bằng gỗ ở đây bao gồm 4 con vật linh thiêng, 9 con rồng và đặc biệt là các bức phù điêu trên bàn thờ khắc đáng chú ý trên khắp đất nước và các nước châu Á.
Bước đột phá về kiến trúc tại chùa Vĩnh Nghiêm là việc sử dụng vật liệu bê tông và cốt thép theo một cấu trúc hoàn toàn mới so với các chùa trước đây. Cấu trúc này mang lại sự xuất hiện của sự ổn định cho chùa. Tất cả các chi tiết dường như tôn lên vẻ đẹp kỳ vỹ của ngôi chùa.
Chùa Vĩnh Nghiêm xứng đáng là địa điểm du lịch không thể bỏ qua trong các tour du lịch thành phố Hồ Chí Minh. Chùa cho thấy sự đóng góp quan trọng trong việc thúc đẩy du lịch Hồ Chí Minh gần hơn với khách du lịch trong nước và quốc tế.
